W lesie niedaleko od Kętrzyna, w niewielkiej miejscowości Gierłoż swoją bazę dowódczą miał Adolf Hitler. To właśnie tam na Warmii i Mazurach, zapadały często jego decyzję dotyczące losów II wojny światowej. Choć została ona w dużej części zniszczona pod koniec jej trwania, to jednak obecnie w dużej części została ona udostępniona turystom. Poznaj historię kwatery Hitlera, a także dowiedz się szczegółów dotyczących jej zwiedzania!

Wilczy Szaniec – historia

Decyzja o budowie mazurskiej kwatery Hitlera Wolfsschaze zapadła na samym początku II wojny światowej w 1940 roku. To właśnie wtedy jeden ze współpracowników Hitlera znalazł teren, który idealnie nadawał się na budowę siedziby, która pozwalałaby na dowodzenie niemieckimi wojskami w pobliżu granicy ze Związkiem Radzieckim. O miejscu zadecydowało również to, że w okolicy znajdowały się także inne niemieckie twierdze wojskowe. Oprócz tego ze względu na otaczający las bardzo łatwe był zapewnienie budynkom odpowiedniego kamuflażu, którym zajęła się istniejąca do dziś firma ogrodnicza „Seidenspinner”. Polegał on głównie na sadzeniu w zagłębieniach na dachu krzewów, trawy oraz sztucznych drzew. Swoją nazwę kwatera zawdzięcza samemu Hitlerowi, którego pseudonimem był Wilk. Od niego właśnie wzięła się nazwa Wilczy Szaniec, czyli po niemiecku Wolfsschanze.

Budowę kwatery Hitlera w Gierłoży rozpoczęto jesienią 1940 roku i odbywała się ona pod przykrywką. Mówiło się wtedy o budowie zakładów chemicznych „Askania”. Początkowo budowane były głównie drewniane baraki, bądź lekkie betonowe budowle. W czasie pierwszego etapu budowania stanęły między innymi zabudowania dla Hitlera oraz jego współpracowników. Wtedy też na terenie kwatery powstały drogi oraz bocznice kolejowe.

Siedziba Hitlera rozrastała się tak naprawdę przez cały okres II wojny światowej. Rozbudowa polegała głównie na powstawaniu kolejnych budynków, ale także na wzmacnianiu już tych istniejących za pomocą między innymi żelbetu. Od 1942 do 1944 roku na terenie hitlerowskiej kwatery powstało między innymi kino, herbaciarnia, a nawet kasyno. Wilczy Szaniec był swego rodzaju ściśle strzeżonym małym miasteczkiem, w którym zamieszkiwało nawet do 2000 osób. Żyli oni głównie w skromnie urządzonych obiektach mieszkalnych. Większość mieszkańców Wolfsschanze stanowili mężczyźni. W ostatnim roku istnienia kwatery zamieszkiwało ją zaledwie 20 kobiet.

Kiedy do terenów kwatery zbliżała się Armia Czerwona, siedzibę Hitlera przeniesiono w okolice Berlina. Podjęto wtedy również decyzję o jej zniszczeniu, aby nie dostała się ona w ręce wroga. Większość zabudowań wysadzono, jednak niektóre z nich zachowały się do dzisiaj.

Jak wyglądało życie Hitlera w Wilczym Szańcu?

W trakcie II wojny światowej na terenie swojej kwatery Hitler łącznie spędził około 800 dni. Toczył on nam normalne życie. Każdy jego dzień wyglądał praktycznie tak samo i rozpoczynał się od przyjęcia informacji z frontu. Następnie przez godzinę spacerował on ze swoim owczarkiem niemieckim – Blondi oraz przeglądał pocztę. Punktualnie w południe rozpoczynał on naradę ze swoimi współpracownikami, po której chodził na obiad.

Po zjedzeniu posiłku odbywały się zazwyczaj jego prywatne rozmowy w schronie z zaproszonymi gośćmi. Wieczorem natomiast odbywały się narady wieczorne, w trakcie których również zajmowano się sprawami wojennymi. Przed pójściem spać lubił on natomiast telefonować do swojej ukochanej Evy Braun, która jednak nigdy nie odwiedziła Wolfsschanze.

Nieudany zamach na Hitlera w Wilczym Szańcu

W Wilczym Szańcu, 20 lipca 1944 został przeprowadzony nieudany zamach na Hitlera. Spowodowany był on przede wszystkim rosnącym niezadowoleniem cywilów z przeprowadzanej wojny, które powodowało między innymi problemy z dostawami żywności, a także nalotami. Osobą odpowiedzialną za zamach na niemieckiego przywódcę był Claus Schenk von Stauffenberg, który zrobił to przykrywką planu „Walkiria”. Dotyczył on działań w przypadku możliwego buntu i został zatwierdzony przez Hitlera.

Próby zamachu na Hitlera została podjęta 20 lipca podczas jego południowego spotkania ze swoimi współpracownikami. Wcześniej Stauffenberg z pomocą Wernera von Haeftena przebierając się na spotkanie, przygotowali ładunki wybuchowe. Narada w ten dzień odbywała się w baraku. Stauffenberg poprosił wtedy o miejsce jak najbliżej Hitlera, dzięki czemu siedział od niego około 3 metrów. Swoją teczkę, w której miał ładunek wybuchowy umieścił koło jednego ze wsporników stołu w okolicy niemieckiego przywódcy, a następnie udał się do znajdującej się obok sali, aby wykonać telefon. Jego celem wtedy było wydanie rozkazu, dzięki któremu mógł on szybko wrócić do Niemiec. Wybuch nastąpił około godziny 12:42, w momencie, w którym Hitler znajdował się niecały metr od teczki z ładunkiem.

W momencie wybuchu w sali znajdowały się 24 osoby, z których śmierć na miejscu poniosły 4 z nich. Pozostali, w tym Hitler, zostali ranni. Niemiecki przywódca jednak czuł się po nim na tyle dobrze, że w ten sam dzień spotkał się w Wilczym Szańcu z włoskim przywódcą – Mussolinimi. W nocy wygłosił on również przemówienie w niemieckim radiu, w którym powiadomił on swój naród, że przeżył.

Wilczy Szaniec – organizacja kwatery i podział na strefy

Organizacja kwatery była jednym z kluczowych elementów podczas jej budowy. Cały jej teren był otoczony początkowo zasiekami, jednak z czasem pojawiły się wokół niego także pola minowe. Oprócz tych zabezpieczeń strzegły go rozstawione co kilkaset metrów drewniane, a także betonowe wieże. Wjazd na teren siedziby Hitlera był możliwy trzema wjazdami, których strzegły wartownie. Oprócz tego co jakiś czas z poziomu samolotów sprawdzane było, czy kamuflaż strefy jest wystarczający.

Cały teren ze względów bezpieczeństwa został podzielony na trzy strefy. W pierwszej z nich swoje schrony miał Hitler, a także jego współpracownicy. Mieszkali w niej także lekarze oraz adiutanci. To również tam znajdowała się herbaciarnia, a także kasyna. Wejście do niej było możliwe za okazaniem dokumentów, ponieważ była ona strefą zamkniętą. Druga strefa była przeznaczona natomiast dla oddziałów wojsk, a także ich dowódców. To tam mieścił się także schron przeciwlotniczy, a także mnóstwo drewnianych baraków personelu kwatery. Trzecia strefa była natomiast strefą ochronną i znajdowały się w niej wszelkie budynki straży, która strzegła wjazdu do Wilczego Szańca.

Zwiedzanie Wilczego Szańca

Rozległy leśny teren o powierzchni niemal 250 hektarów znajduje się obecnie pod nadzorem Leśnictwa Srokowo. Płatne zwiedzanie starej kwatery Hitlera pozwala na zobaczenie jej dwóch stref – pierwszej i drugiej. To tam zachowały się elementy budynków Wilczego Szańca.

Zwiedzanie możliwe jest indywidualnie, dzięki znajdującym się tam ścieżkom. Jeżeli zależy Ci nie tylko na zobaczeniu znajdujących się pozostałości po budynkach, a chcesz dowiedzieć się także czegoś o ich historii, warto zdecydować się na skorzystanie z oprowadzania z przewodnikiem, który w ciekawy sposób ją przedstawi. Jest to jednak opcja dodatkowo płatna i wymagane jest wcześniejsze umówienie się.

Z dodatkowych informacji warto wiedzieć, że czas zwiedzania nie jest żaden w sposób ograniczony i możesz przeznaczyć na nie dowolną ilość czasu. Na teren możesz wejść także w towarzystwie swojego psa. Wymagane jest jednak, aby był on na smyczy i miał kaganiec. Należy również po nim sprzątać. Wybierając się tam, załóż wygodne obuwie, ponieważ całe zwiedzenie kwatery odbywa się na terenie leśnym. Jeżeli jedziesz tam samochodem, to możesz pozostawić go na znajdującym się obok płatnym parkingu.

Wilczy Szaniec – cennik i godziny otwarcia

Zwiedzanie Wilczego Szańca możliwe jest przez cały rok. W zależności od miesiąca i pory roku różne są jednak godziny jego otwarcia. W sezonie, czyli od początku kwietnia do końca października, tereny kwatery otwarte są dla turystów od godziny 8 do 20. Poza sezonem, czyli od początku listopada, do końca marca, siedzibę Hitlera można zwiedzać pomiędzy godziną 8, a 16.

W zależności od sezonu różne są także ceny biletów. Normalny bilet wstępu w sezonie kosztuje 20 złotych, natomiast poza nim 15 złotych. Natomiast za ulgowy bilet wstępu od kwietnia do października musisz zapłacić 15 złotych, zaś w pozostałych miesiącach ulgowy bilet to koszt zaledwie 10 złotych. Wejście dzieci do 6 roku życia jest natomiast darmowe.

Warto wspomnieć także o możliwości noclegu na terenie Wilczego Szańca. W jednym z budynków, który pełnił kiedyś rolę bunkra, znajduje się niewielki hotel, w którym możesz skorzystać z noclegu w pokojach dla przeznaczonych dla jednej, dwóch lub trzech osób.

Zobaczenie Wilczego Szańca to ciekawa propozycja do zobaczenia dla wszystkich osób, które interesuje historia II wojny światowej. To właśnie tam zapadła duża część decyzji, które miały wpływ na jej przebieg. Oprócz tego znajduje się tam wiele pozostałości poniemieckich schronów, a także innych budynków, które z pewnością zainteresują każdego.